زنبورهای یک کندو شامل یک ملکه ، چند صد زنبور نر و چندین هزار زنبور کارگر می‌باشد. در تابستان و بهار که زنبورها فعالیت زیادی برای جمع آوری شیره دارند کندو ممکن است 7 – 5 کیلو زنبور داشته باشد و تعداد زنبورهای نر در این موقع زیادتر از هر موقع دیگر در کندو دیده شوند. هر یک از این دو نوع زنبور وظیفه خاصی دارند ولی منظوری که یک کندو تعقیب می‌نماید عبارت از بقای نسل و یا دفاع و نگهداری کندو می‌باشد و نظر انفرادی در بین نیست و هیچکدام از آنها در نتیجه سعی انفرادی قادر نیستند که برای مدت طولانی زنده بمانند و بنابراین هدف آنها بطور دسته جمعی انجام می‌گیرد.در ادامه مباحثی که از پرورش زنبور عسل بیان شد می توانگفت که پرورش زنبور عسل دارای اصول و فنونی است که حتما پرورش دهنده ی زنبو عسل باید بلد باشد.
فهرست مطالب
- آشنایی مختصر با زنبور عسل
- بهترین زمان خرید کندوی عسل چه موقع است؟
- بررسی فصل پرورش زنبورها
- سخن پایانی و سوالات متداول
آشنایی مختصر با زنبور عسل
زنبور عسل یا مُنج گونه‌ای زنبور است که عسل می‌سازد. زنبور عسل این کار را با گردآوری شهد گل‌ها در کندو انجام می‌دهد. در فارسی به زنبور عسل منگ، منج و مگس انگبین هم گفته می‌شود. زنبورهای هر کندو یکی از سه نوع زنبور ملکه، زنبور نر و زنبور کارگر هستند.
زنبور ملکه مهمترین گونه در کندو بوده و به نوعی رهببر کندو است. اگر زنبور ملکه نباشد زنبورهای کارگر از جمع آوری شهد و تولید عسل درست میکشند. اگر در داخل کندو تخم روز وجود داشته باشد زنبورها شروع به تولید شفیره ملکه برای تولید ملکه جدید می‌کنند؛ در غیر این صورت کل کندو از بین میرود. زنبورهای کارگر ماده بوده و همانطور که از اسمشان مشخص است کل کار جمع آوری و تولید عسل به عهده این گروه است.زنبور نر هم فقط برای بارورکردن ملکه است و هیچ کار دیگری انجام نمیدهد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید وسایل مهم زنبورداری را بخوانید.
زنبور ملکه:
ملکه زنبور عسل به سادگی از کارگران و زنبور نر مشخص می‌شود. ملکه نسبتا درشت تر و درازتر از کارگران و درازتر از زنبوران نر است، ولی پهن‌تر از آنها نیست. از آنجا که شکم ملکه طویل و در سطح زیرین پهن است، طول بالهایش نسبت به بدن از بال کارگرها و زنبوران نر کوتاه تر است. نیش ملکه کمی خمیده است و نسبت به نیش کارگر دارای دندانه‌های کمتری است و فقط برای از بین بردن ملکه‌های رقیب بکار میرود.
حرکت ملکه در حالت عادی ملایم است ولی در مواقع احتیاج می‌تواند با سرعت حرکت کند. تمام تخمهایی که در سلولها قرار دارد، بوسیله ملکه واحد کندو گذاشته می‌شود. این ملکه در جوانی در هوای آزاد با یک یا چند نر پشت سر هم جفتگیری و برای خود تا آخر عمر اسپرم ذخیره می‌کند.
بهترین زمان خرید کندوی عسل چه موقع است؟
بهترین زمان خرید کندوی عسل در ایران دی و بهمن است در پائیز همه جمعت ها یک قدرت دروغی نشان می دهند چون هنوز زنبور های بهاری و تابستانی که به زودی باید بمیرند در داخل جمعیت زنده اند ولی تا دی ماه از بین رفته و آنچه باقی می ماند تنها زنبور زمستانی اند و قدرت حقیقی جمعیت را نشان می دهند این زنبور ها تا اواسط بهار آینده زنده مانده و با زنبور هایی که در بهار متولد می شوند در رشد جمعیت بسیار موثر خواهند بود بنابراین خرید کندو در پائیز اصلا صحیح نیست و بهتر است این کار را به دی و بهمن موکول نمود . البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید درباره گرده گل را بخوانید.
جمعیت زنبور ها را به حداکثر قدرتشان برسانید و سعی کنید نها را در همین وضع نگه دارید اگر ضعیف بودند ملکه ی آنها را به موقع عوض کنید و در صورت لزوم قابهایی با لارو های سر بسته ولی بدون زنبور از کندو های خیلی قوی برداشته و داخل کندو های ضعیف آویزان نمائید تا تقویت شونداگر نتیجه نگرفتید آنها را با جمعیت های قوی متحد کنید.
بررسی فصل پرورش زنبورها
فصل پرورش نوزادان در شرایط آب و هوایی معتدل ، به مقدار کم ، از اواسط دیماه شروع شده مرتب توسعه می‌یابد و اوایل اردیبهشت به حداکثر خود می‌رسد. در صورتی که شرایط اجازه دهد، فعالیت تولید مثل آنها ، به همین وضع ، تا اواخر خرداد ماه ادامه پیدا می‌کند و از آن به بعد رو به نقصان می‌گذارد. در ماههای آبان و آذر فعالیت زاد و ولد بکلی متوقف می گردد. نژادهای مختلف زنبورعسل از این حیث دارای خصوصیات متفاوت هستند. هنگامی که تولید مثل کلنی در حداکثر توسعه خود می‌باشد، یک ملکه ممکن است 1500 تا 2000 تخم در روز بگذارد.
پرورش ملکه:
در یک کلنی زنبور عسل ، پرورش ملکه ممکن است به یکی از علل زیر صورت گیرد:
- نشاندن ملکه جدید به جای ملکه‌ای که به علت نامعلوم معدوم شده است.
- تعویض ملکه‌ای که پیر شده ولی هنوز مایل است فعالیت داشته باشد.
- برای ازدیاد کلنی یا بچه بیرون کردن.
در هر یک از حالات فوق ، کارگزاران موقعی اقدام به ساختن خانه ملکه و پرورش آن می‌کنند که ماده بخصوص جلوگیری کننده به آنها نرسد. حالت اول ، چندین ملکه در خانه‌های اضطراری که با تغییر شکل خانه کارگران ساخته شده، پرورش داده می‌شوند. ابتدای ساختمان خانه اضطراری ، سلول اصلی بوسیله مایع بخصوصی که از غده زیر فکی کارگران ترشح می‌شود، انباشته شده، لارو داخل سلول اصلی در سطح آن شناور می‌شود. به این ترتیب ، لارو وارد قسمت ویژه‌ای که برای پرورش ملکه ترتیب داده شده می‌گردد.
لاروهایی که برای پرورش اضطراری ملکه انتخاب می‌شوند اغلب دو روزه هستند ولی لاروهای سه روزه هم می‌توان یافت. معمولا کارگران کوشش می‌کنند که در پرورش اضطراری ملکه از لاروهای مسن‌تر استفاده کنند. در صورتی که لارو انتخاب شده برای پرورش ملکه دو روزه باشد، در حدود ۱۱ روز بعد ، ملکه کامل از سلول خارج می‌شود و اگر شرایط هوایی مساعد باشد، در فاصله ۱۰ روز بعد جفت گیری کرده خود را برای تخم گذاری آماده می کند. در این صورت ، از وقتی که کندو ملکه‌ای را از دست می‌دهد تا هنگامی که ملکه تخمگذاری جانشین آن گردد حداقل سه هفته طول می‌کشد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید تفاوت عسل وحشی با عسل‌های دیگر را بخوانید.
20 نکته ی جالب در مورد زنبور وزنبور داری :
- مهم ترین غذایی که زنبور برای رشد به آن نیاز دارد گرده است .
- مقدار مصرف گرده ی یک کلونی در سال ، حدود 25 تا 35 کیلوگرم است
- بعد از عسل ، موم مهم ترین فرآورده ی زنبور عسل به شمار می آید
- ﮊله ی رویال موجود در حجره های کارگر مرغوبیت کمتری نسبت به ﮊله ی رویال حجره های ملکه دارد .
- عسل تنها ماده غذايی است که در ارزیابی كيفي و استانداردهای آن ، آزمایش میکروبی وجود ندارد .
- زنبور در حرارت کمتراز 8 درجه فعالیتی از خود نشان نمی دهد .
- زنبور عسل 16 زوج کروموزوم دارد .
- تخم درون حجره ی ملکه با تخم درون حجره های کارگر فرقی ندارد .
- مدت زمان جفت گیری حدود 10 تا 30 دقیقه است .
- دو ملكه ي خواهر نمی توانند با هم ، همزیستی کنند ؛ ولی ملكه هاي مادر و دختر براي مدتي می توانند .
- در زنبور عسل ، متابولیسم دوران لاروی به گونه ای است که دفع مدفوع وجود ندارد .
- زنبور نر فاقد نیش ، سبد گرده ، غدد مولد موم و خرطوم کامل است . جثه ی زنبور نر نسبت به زنبورهای کارگر ، بزرگتر است .
- زنبور ملکه ، شکمی بلند وکشیده دارد . بال های آن نسبت به شکم کوتاه است و فاقد غدد مولد موم وسبد گرده می باش
- زنبور در شب پرواز نمی کند و مانند مورچه حرکت می کند .
- دو مشکل بزرگ صنعت زنبورداری در سطح جهان ، یکی بچه کندو و دیگری زمستان گذرانی در مناطقی غیر از استوا ست .
- زنبور عسل برای نیش زدن نیاز دارد شکم خود را 90 درجه بچرخاند . بنا بر اين زنبورهاي بچه كندو و زنبور برگشتي از مزرعه بدليل پر بودن شكم اين امكان را ندارند .
- ملکه تنها عضوی از کلونی است که در کندو دفع مدفوع دارد . این مدفوع بلافاصله توسط پرستاران به خارج کندو منتقل می شود . این موضوع رابطه ی تنگاتنگی با امنیت کلونی دارد . زنبور نر و کارگر مدفوع خود را خارج از کندو دفع می کنند . این دو زنبور حتی قادرند در زمستان یا در شرایط بد اقلیمی ، مدفوع خود را تا 6 ماه نگه دارند .
- گران ترین عسل جهان عسلی است که در سواحل دریای سیاه ترکیه تولید می شود و هر کیلو حدود 250 دلار به فروش می رسد .
- مصرف یک کیلو گرم عسل ،یک لیتر آب تولید می کند .
- در زمان تکثیر کلونی ، علایم و نشانه های مسیر برگشتی به کندوی مادر ، درعرض چند دقیقه از حافظه ی زنبورهای همراه بچه کندو پاک شده ، علایم مکان جدید جایگزین می گردد.
سخن پایانی
شما در این مقاله با زنبور عسل و زنبورداری آشنا شدید. همچنین از نکات مهم در زنبورداری آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
کمی بعد از اینکه ملکه جفتگیری کرد، توجه کارگران نسبت به ملکه بیشتر می شود. درهر جا که ملکه قرار گیرد حلقه‌ای از کارگران که اعضای آن مرتب تغییر می‌کند، تشکیل می‌گردد.
این عمل به منظور تعویض ملکه صورت می‌گیرد. در این روش ، مربیان ملکه لازم را از موسسات تربیت ملکه خریداری و از آن استفاده می‌کنند. می‌توان تعویض ملکه را در هر موقع سال عملی نمود ولی اغلب آن را در اواخر دوره عسل کلی و یا در اوایل بهار انجام می‌دهند و معمولا در بهار ، هنگام جلوگیری از بچه دادن، به این کار اقدام می‌کنند.
